M
Voor mij is het "Stiefmoederland”.
Moederland Collectief kunstenaar Gijs Verschoor.
Tekst Blog. Gijs Verschoor.
Mijn naam is Gijs Verschoor en ik ben geboren op 8 juni 1952 in het St. Elisabeth Gasthuis te Haarlem. Mijn vader, Jan Verschoor en mijn moeder Nel Verschoor-Postma waren toen woonachtig in Hillegom, waar zij beiden geboren zijn in respectievelijk 1915 en 1917. Zij zijn overleden in Velp Gelderland in 2015 en 2013.
Mijn ouders traden in het huwelijk in september 1942. In datzelfde jaar nog namen zij de zorg op zich van een vierjarig jongetje van Joodse afkomst.
Tijdens de Duitse inval aan het begin van 1940 heeft mijn vader als reservist, zijn dienstplicht was van 1933tot1935, het land moeten verdedigen bij de Grebbeberg om vervolgens na de 2de wereldoorlog opnieuw van 29 oktober1946 tot 3 september1948 als reservist ingezet te worden in wat bekend staat als de koloniale oorlog, maar wat een bevrijdingsoorlog was natuurlijk en als zodanig heeft hij deelgenomen aan de eerste politionele actie, operatie Product.
Voordat de tweede politionele actie, operatie Kraai, begon, is hij met het schip de Waterman gerepatrieerd naar Nederland. Ook wil ik hierbij nog vermelden dat de broer van mijn vader dienst had genomen in het K.N.I.L. in 1939 en tijdens de bezetting van Japan heeft moeten werken aan de Birma spoorlijn.
Met andere woorden mijn opa had een zwager en twee zonen, die in meer of mindere mate verbonden waren met de wederwaardigheden van het voormalig Nederlands – Indië.
Uiteindelijk, op 33 jarige leeftijd kon Jan Verschoor, na eerst zijn dienstplicht te hebben vervuld – gevochten bij de Grebbeberg – een Joods jongetje de oorlog door geholpen – en twee jaar als dienstplichtig reservist aan de koloniale oorlog hebben moeten deelnemen - werken aan het stichten van een gezin en werken aan een loopbaan. En zo geschiedde.
In 1956 verhuisden we naar Rozendaal bij Velp, ik was vier jaar en vanaf die tijd heb ik wat meer actieve herinneringen. In 1961 kwam oom Rien, de broer van mijn oma, naar Nederland terug. Hij heeft toen de keus voor Nederland gemaakt aangezien hij niet de Indonesische nationaliteit wilde aannemen.
Oom Rien is in de jaren twintig van de vorige eeuw naar Java gegaan en heeft daar dus tot 1961 geleefd. Veel is mij niet meer bekend van hem. Wel heb ik hem persoonlijk ontmoet toen hij gedurende een paar jaar voor zijn overlijden de kerstdagen en verjaardagen vierde bij ons thuis samen met mijn twee opa’s.
Het was ook in die periode dat ik wel eens met hem naar Bronbeek ging het rusthuis voor K.N.I.L. militairen annex museum. Ik dwaalde dan door het museum en oom Rien vermaakte zich met de bewoners en gaf zich over aan herinneringen en nostalgie.
Het directe gevolg van zijn bezoeken was natuurlijk dat de verhalen over voormalig Indië veelvuldig te beluisteren waren. De Javaanse Jongens shag mocht hij binnen roken, maar zijn kretek sigaretten moesten buiten gerookt worden.
Het was ook in die periode, de vroege jaren 60, dat bij ons in de buurt een gezin kwam wonen uit het voormalige Indië met hun zoon Kino.
Kino was een paar jaar ouder en was voor ons jongetjes een aparte en spannende verschijning. Hij maakte in het bos een boomhut en we werden wel eens uitgenodigd bij hem om daarboven te komen kijken en hij had daar een draagbaar radiootje of platenspeler dat weet ik niet meer.
Verder woonde er ook een bevriend gezin met roots in het voormalig Nederlands- Indië en de kinderen zaten bij mij op de dorpsschool.
En toen, het was in 1964 dat ik naar de middelbare school ging en daar een Indische jongen in mijn klas kwam, Henk, en we werden vriendjes en later vrienden en nog steeds zijn we vrienden. We voetbalden in hetzelfde elftal, later in hetzelfde volleybalteam. Regelmatig gingen we na de wedstrijd eten bij ons thuis, de stad in en s’ nachts met de bus of bromfiets naar Doesburg waar Henk woonde. Daar nam ik dan op de zondagen deel aan het gezinsleven van de familie.
Kortom, deze ervaring was van grote betekenis voor mijn kijk op andere culturen in het algemeen en die van de Indische cultuur in het bijzonder. Het heeft mij mede gemaakt tot wat ik nu ben en bij de vraag hoe kijk jij aan tegen het begrip Moederland zeg ik altijd enigszins schertsend: “voor mij is het Stiefmoederland”.
In 1985 ben ik samen met mijn vader teruggegaan naar de plekken in het huidige Indonesië die van betekenis zijn geweest voor hem in de periode dat hij deel naam aan de koloniale oorlog. De steden Bandung, Cimahi, Jogjakarta, Surabaya en de Gunung Bromo.
Tot zover mijn verhaal over wat mijn relatie is met Moederland.
Ondersteun je dit collectief om te exposeren in November?
Overweeg een donatie te doen op onze crowdfundpagina via deze link. Hiermee ga je naar onze crowdfundpagina op Hoezoindo.nl
Deel dit artikel
